Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası

AMEA-nın Arxeologiya və Etnoqrafiya İnstitutunun Şabran arxeoloji ekspedisiyası 2017-ci ildə tədqiqat işlərini Çaqqallıqtəpə və Almastəpə abidələrində davam etdirib.

İnstitutun şöbə müdiri, tarix üzrə fəlsəfə doktoru Səfər Aşurovun rəhbərlik etdiyi ekspedisiyanın Şabran rayonunun Aygünlü kəndi ərazisində yerləşən Çaqqallıqtəpə abidələr kompleksinə daxil  Çaqqallıqtəpə I   yaşayış yerində apardığı qazıntılar zamanı 4, 5 və 6-cı kvadratlardan maraqlı arxeoloji məlumatlar əldə olunub.

Tədqiqat kvadratlarının təbəqələrində çiy kərpicdən inşa edilmiş dördkünc, dairəvi və yarımqazma tipli tikililər aşkar edilərək təbii torpaq örtüyündən təmizlənib. Tikililərin bəzilərinin mərkəzində manqal,  təsərrüfat quyuları, bir və ya iki qulplu küpələrin qalıqları,  bir neçə yerdə daxilində çoxsaylı çaxmaq daşı parçaları olan dairəvi oyuqlar,  dairəvi ocaq yerləri müəyyən edilib. Tədqiqatlar nəticəsində əldə olunmuş arxeoloji materiallar içərisində çoxsaylı sümük məmulatları da diqqəti cəlb edir. Onların əksər qismi toxuculuqda istifadə olunmuş iynə, biz, iy başlıqlarından ibarətdir.

Aşkar edilmiş keramika məmulatı içərisində klassik Kür-Araz mədəniyyəti nümunələri ilə yanaşı, Azərbaycanın şimal-şərq bölgələri və Dağıstan ərazisi üçün xarakterik olanları da vardır. Abidədən aşkar edilən keramika məmulatlarının bəzi nümunələrinin  arxaik - xalkolit (eneolit) dövrünə aid olduğu ehtimal edilir. Çaqqallıqtəpə abidələrinin daş, sümük, saxsı məmulatı Qafqazın şimal-şərq bölgəsinin ilk tunc dövrü abidələri üçün xarakterikdir.

Ekspedisiyanın ikinci tədqiqat obyekti Gəndov kəndi ərazisində Leyti kəndinə gedən torpaq yolun üstündə Samur-Abşeron kanalının sağ tərəfində, dəniz səviyyəsindən 115 m yüksəklikdə yerləşən Almastəpə abidəsi olub. Abidənin əkin sahəsinə tərəf olan hissəsi təsərrüfat işləri ilə əlaqədar dağıdılıb və divar qalıqlarının arasında güclü yanmış qatın göründüyü yarğan əmələ gəlib. Bu hissədə qazıntı sahəsində iki tikinti qatının olduğu müəyyən edilib. Birinci təbəqədə azsaylı arxeoloji materiallar qarışıq şəkildədir.

İkinci təbəqədə isə çoxsaylı sapand daşları, içərisində müxtəlif həcmli və formalı saxsı məmulat olan evin qalıqları aşkar edilib. Müşahidə göstərir ki, abidənin bu hissəsi güclü hücumdan sonra yanıb və sakinlər heç bir əşya götürmədən evi tərk ediblər.

İlkin olaraq toplanmış yerüstü materialların təhlili və qazıntı materiallarına əsaslanaraq Almastəpə abidəsini antik dövrə (təqribən e.ə.VI-IV əsrlərə) aid etmək mümkündür.

Hazırda AMEA-nın Arxeologiya və Etnoqrafiya İnstitutunun Tədris Mərkəzində t.ü.f.d. Səfər Aşurovun rəhbərliyi altında gənc arxeoloqlar abidələrdən tapılmış artefaktların  (saxsı məmulatlarının, sümük alətlərinin və b.) bərpası və onların qrafik təsvirlərinin hazırlanması üzərində çalışır, əldə edilmiş materialların müqayisəli-analitik təhlilini aparırlar.

© Bütün hüquqlar qorunur. Xəbərlərdən istifadə edərkən www.science.gov.az saytına istinad zəruridir.