Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası

Azərbaycanın ilk veb saytı (1995)

ANA SƏHİFƏ  >>  İnstitut və təşkilatlar  >>  Torpaqşünaslıq və Aqrokimya İnstitutu

Torpaqşünaslıq və Aqrokimya İnstitutu

Prezident İlham Əliyevin “Azərbaycan Respublikasında elm və təhsil sahəsində idarəetmənin təkmilləşdirilməsi ilə bağlı bəzi tədbirlər haqqında” 28 iyul 2022-ci il tarixli Fərmanı ilə Elm və Təhsil Nazirliyinin tabeliyinə verilib.

Veb-sayt www.issa.az
Ünvan AZ1073, Azərbaycan Respublikası, Bakı ş., Məmməd Rahim küç., 5
Tel. (+994 12) 5383240 
Faks  
Elektron poçtu  
Baş direktor AMEA-nın müxbir üzvü Əlövsət Gülüş oğlu Quliyev

Xidməti tel.: (+994 12) 5383131

E-poçt: direktor@tai.science.az

İcraçı direktor

Yasin  İsmayıl oğlu Rüstəmov

Texnika elmləri doktoru, dosent

Xidməti tel.: (+994 12) 5390534

Mobil tel.:  (+994 50) 3818289

E-poçt: terlan56@mail.ru

Baş menecer

Ərşad İdris oğlu Cəlilov

Xidməti tel.: (+994 12) 5396668

Mob. tel.: 

E-poçt: jalilov.ershad@gmail.com

Elmi katib

Sultan Məhərrəm qızı Hüseynova

Aqrar elmlər üzrə fəlsəfə doktoru, dosent

Xidməti tel.: (+994 12) 5370710

E-poçt: sultanhuseynova@rambler.ru

Yaranma tarixi  Torpaqşünaslıq və Aqrokimya İnstitutu 1945-ci ildə keçmiş SSRİ EA Azərbaycan filialının Torpaqşünaslıq sektoru əsasında yaradılmışdır. İnstituta aşağıda adları çəkilən görkəmli alimlər rəhbərlik etmişlər: prof. V.R.Smirnov-Loqinov, akad.S .M.Hüseynov, V.R.Volobuyev, EA-nın müxbir üzvü M.M.Salayev,akademik  Q.Ş.Məmmədov. İnstitutda bir neçə elmi məktəb yaradılmışdır: akad. H.Ə.Əliyev - torpaqların coğrafiyası, ekologiyası; V.R.Volobuyev - torpaqların meliorasiyası və energetikası; C.M.Hüseynov- aqrokimya; M.M.Salayev - torpaqların genezisi, diaqnostikası; Akademik Q.Ş.Məmmədovun rəhbərliyi altında elmi istiqamətlər - torpaqların aqroekologiyası və ekoloji monitorinqi sahələrində mühüm nəticələr əldə edilmişdir. Akademik  M.R.Babayev tərəfindən antropogen torpaq əmələgəlmə prosesinin elmi-nəzəri əsasları işlənilmişdir.
Əsas fəaliyyət istiqamətləri • Torpaqların genezisi, Beynəlxalq standartlara uyğun müasir nomenklaturası, təsnifatı, suvarılan torpaqlara antropogen təsirin nəzəri əsaslarının işlənməsi və torpaqların deqradasiyası;

• Torpaq proseslərinin idarə olunmasının elmi əsasları;

• Azərbaycanda Dövlət torpaq kadastrının elmi əsaslarla aparılması, torpaqların ekoloji münbitlik modelləri əsasında rayonlaşdırılması və respublikada keçirilən torpaq islahatının elmi təhlili;

• Respublikada neftlə və texnogen çirklənmiş torpaqların rekultivasiya üsullarının işlənib hazırlanması

• Torpaqların mineraloji tərkibinin, bioloji fəallığının, humusluq vəziyyətinin tədqiqi və münbitliyin bər¬pasının ekoloji və aqrokimyəvi əsasları;

• Aqrokimyanın ekoloji problemləri;

• Torpaqların aqrofiziki, optik və istilik xassələri bankının tərtibi;

• Respublika torpaqları üçün avtomatlaşdırılmış informasiya sisteminin yaradılması, aqroekoloji sistemin əsas göstəricilərinin müqayisəli təhlili və Azərbaycan torpaqlarının elektron xəritələrinin tərtibi;

• Respublika torpaqlarının meliorativ səciyyəsi, duzluluq dərəcəsi və kənd təsərrüfatı bitkilərinin məhsuldarlığı arasında əlaqənin tədqiqi.

• Torpaq proseslərinin idarə olunmasının elmi əsasları;

• Torpaqların eroziyadan mühafizəsi, pozulmuş torpaqların münbitliyinin bərpası və torpaqların səmərəli istifadəsinin elmi əsasları;

• Suvarmada suya qənayət edən texniki sistemlərin yaradılması, istehsalatda tətbiqi, elmi-tədqiqat, təcrübi konstruktor, layihə- axtarış, texnoloji sınaq işlərinin həyata keçirilməsi;

• Eroziyanın və onun inkişaf etmə intensivliyinin öyrənilməsi əsasında hər bir torpaq-bitki sistemi üçün elmi cəhətdən əsaslandırılmış torpaqdan istifadə təlimatlarının işlənməsi;

Əsas elmi nəticələr Azərbaycanın Ceyrançöl və Qobustan massivi təbii senozlarında torpaqların ekoloji qiymətləndirilməsi aparılmış və 1:100 000 miqyasında xəritə-sxemi hazırlanmışdır.

Relyefin plastikası və kompüter texnologiyası əsasında Abşeronda müəyyənləşdirilmiş 7 tip üzrə torpaq örtüyü strukturlarının ekoloji qiymətləndirmə xəritəsi (Miqyas 1:100000) hazırlanmışdır (akad. Q.Ş.Məmmədov, V.H.Həsənov).

Lənkəran torpaqlarında aparılmış çoxillik fundamental tədqiqatlar nəticəsində torpaqların ekoloji qiymətləndiril-məsinin yeni konsepsiyası irəli sürülmüş, torpaqların aqroekoloji əsasda bonitirovkasının aparılmasının yeni yanaşma üsulları əsaslandırılmış, münbitlik göstəriciləri üzərində ekoloji monitorinqin təşkili proqramı işlənilmişdir. Respublikada ilk dəfə olaraq “Azərbaycanın Torpaq Atlası” hazırlanıb çap olunmuşdur. (akad.Q.Ş.Məmmədov və baş.)

Azərbaycanda torpaq ehtiyatlarından səmərəli istifadənin sosial iqtisadi və ekoloji əsasları işlənilmişdir. Torpaq-kadastr rayonları üzrə torpaqların bonitirovkasının metodiki əsasları və torpaqların ekoloji münbitlik modeli parametrlərinin təkmilləşdirilməsi və dəqiqləşdirilməsi aparılmışdır.

“Azərbaycan Respublikasının Ekoloji Atlası” üç dildə, Azərbaycan, rus, ingilis dillərində nəşr edilmişdir. Xüsusi tematik məzmununun 11 bölmədən ibarət olmaqla Atlasda 1:500000 miqyasında 110-dan artıq xəritə verilmişdir (akad. Q.Ş.Məmmədov, M.Y.Xəlilov, S.Z.Məmmədova, 2009) Azərbaycanın aqroekoloji problemlərinin elmi-nəzəri və metodoloji aspektləri araşdırılmışdır.

Ekoloji - energetik qiymətləndirmə əsasında qış otlaq torpaqlarının yaxşılaşdırılması və müqayisəli qiymətləndiril-məsi aparılmışdır. Energetik və mikroelement göstəriciləri ekoloji şkalalar üzrə nəzərə alınaraq yarımsəhra landşaft kom-plekslərinin bonitet balı müəyyənləşdiril¬mişdir (akad. Q.Ş.Məmmədov, S.Z.Məmmədova, A.B.Cəfərov, A.F.Həsənova).

Torpaq münbitliyinin yüksəldilməsi, bitkilərin qida mad- dələri balansının və rejiminin idarə olunmasının ekoloji əsasları, regional gübrələmə sisteminin və torpaqların ağır metallarla çirklənmə səviyyəsi müəyyənləşdirilmişdir.

Qış otlaq torpaqlarınını və landşaft komplekslərinin bitki heyvan tələbatı nəzərə alınaraq differensial səviyyədə ekoloji-energetik qiymətləndirilməsi müəyyən edilmişdir.

Azərbaycan çay vadilərinin allüvial-hidromorf torpaqlarının morfogenetik diaqnostikası,təsnifatı müəyyən edilmiş və xəritələşdirilmişdir.

Respublikada üzvi tullantıların vermikompostlaşdırılması ( Eisenia Foetida soxulcanları vasitəsi ilə işlənməsi) nəticəsində yeni üzvi-mineral gübrə alınmış və onun müxtəlif aqrosenizlarda ( tərəvəz,taxıl,yem bitkiləri altında ) mineral gübrələr fonunda səmərəli norma və verilmə üsulları işlənib hazırlanmışdır.

Torpaqların ekoloji monitorinqi əsasında münbitlik parametrlərinin optimallaşdırılması ,snozların təbii vəziyyətinin saxlanılması və məhsuldarlığının artırılması yolları işlənilmişdir.

İlk dəfə olaraq Azərbaycanın “Torpaq üzvi karbon xəritəsi” hazırlanmış və müvafiq dünya xəritəsinə inteqrasiya edilmişdir.

İşçilərinin ümumi sayı 294
Struktur bölmələri Torpaqların aqroekologiyası və bonitirovkası laboratoriyası
Torpaqların genezisi, coğrafiyası və kartoqrafiyası laboratoriyası
Torpaq fizikası laboratoriyası
Torpaqların meliorasiyası laboratoriyası
Torpaqların biologiyası laboratoriyası
Torpaqların mineralogiyası və kimyası laboratoriyası
Torpaq coğrafi-informasiya sistemləri laboratoriyası
Torpaq örtüyünün strukturası laboratoriyası
Mineral gübrələr laboratoriyası
Üzvi gübrələr laboratoriyası
Torpaq-aqrokimyəvi tədqiqatlar və kütləvi analizlər laboratoriyası
Torpaqların rekultivasiyası laboratoriyası
Mikroelementlər və mikrogübrələr laboratoriyası
Torpaq proseslərinin dinamikası laboratoriyası
 
Elmi şura

-       sədr

-       sədr müavini

-       katib

-       üzvləri


Quliyev Əlövsət Gülüş oğlu

Rüstəmov Yasin İsmayıl oğlu

Hüseynova Sultan Məhərrəm qızı

Axundova Əminə Bağır qızı

Babayev Məhərrəm Pirverdi oğlu

Cəfərov Əli Musa oğlu

Əliyev Zakir Hüseyn oğlu

İsmayılov Amin İsmayıl oğlu

Məmmədov Məmməd İsa oğlu

Həsənov Vilayət Həsən oğlu

Mehdiyev Hüseyn Cəlal oğlu

Xəlilov Fərrux Cəlal oğlu

Məmmədova Sara Zilfi qızı

Məmmədova Mirvari Nurəddin qızı

Mustafayev Mustafa Qılman oğlu

Məmmədov Zaman Rəşid oğlu

Nadirov Nadir Hüseynbala oğlu

Sadıqov Fərhad Ələkbər oğlu

Səmədov Pirverdi Əhməd oğlu

Süleymanov Niyazi Ramiz oğlu

Talıbova Sevda Talıb qızı

Gənc alimlər və mütəxəssislər şurası

-       sədr

-       sədr müavini

-       katib

-       üzvləri

Yelmarlı Tərlan İlham oğlu

Şərifova Nərmin Rəcəb qızı

Tağıyeva Səbinə İlham qızı

Həsənova Türkan Allahverdi qızı

Əhmədova Aynurə Fazil qızı

Məmmədova Günay İsrafil qızı

İsaqova Vüsalə Qüdrət qızı

Süleymanova Aynur Vaqif qızı

Rəhimova Şəbnəm Ehtiram qızı

Qiyasova Xəyalə Mirzəşah qızı

Məmmədova Roza Nazim qızı

Məmmədov Mürsəl Rəhim oğlu

Hacıyeva Günel Əli qızı

Vəliyeva Aygül Tahir qızı

Məhərrəmova İncə Pənah qızı

Xanlarova Türkan Həqiqət qızı

Nəsirova Zərnigar Ədalət qızı

Məmmədova Şəlalə Abuzər qızı

Feyzullayeva Zərifə fərhad qızı

Həsənova Günay Fikrət qızı

Orucova Afət Lətif qızı

Quliyeva Aydan Həqiqət qızı

Cahangirova Günay Ramazan qızı

Axundzadə Həbib İlham oğlu

Mirzəli – Ağatagı Günel Rahib qızı

Məmmədova Günel Elman qızı

Xudai Aysel Allahverdi qızı

Əliyeva Zəhra Turab qızı

Adıgözəlli Cəmilə İlqar qızı

Həsənova –Babazadə Rəna Ələkbər qızı

Səlimbəyli Aydan Yusif qızı

Hüseynov Nazim Rasim oğlu

Məmmədova İlahə Yusif qızı

Dadaşova Aytac Şakir qızı 

Yüzbaşova Nuranə Şahverdi qızı

Qasımova Vəfa Adil qızı

Əlisoy Nərmin Habil qızı

Qasımov Qəni İbrahim oğlu

Babayeva Leyla Akif qızı

Nəcəfova Nərmin Zakir qızı

Cəlili – Azəri İlkin Calal oğlu

Gözəlzadə Əli Elsəvər oğlu

Mirzəyeva Mafilə Yavər qızı

Baxışov Dəyanət Rahim oğlu

Süleymanova Fəridə Fərahim qızı

Sərdarlı Fidan Ramiz qızı

Dissertasiya şurası

-       sədr

-       sədr müavini

-       elmi katib

-       üzvləri

 

Əlövsət Gülüş oğlu Quliyev

Eyvaz Mülki oğlu Eyvazov

Azad Məmmədqulu oğlu Kərimov

Ağayev Nizami Adil oğlu 

Aslanov Hamlet Qurbanəli oğlu

Aslanov Həsənəli Əsəd oğlu

Babayev Məhərrəm Pirverdi oğlu

Əhmədov Əli Rəcəb oğlu

Gərayzadə Akif Paşa oğlu

Gülalıyev Çingiz Gülalı oğlu 

Həsənov Sabir Tehran oğlu 

Xəlilov Telman Abdul Həmid oğlu 

İsmayılov Amin İsmayıl oğlu 

İsmayılov Nəriman Məmməd oğlu 

Məmmədov Qərib Şamil oğlu

Məmmədova Sara Zülfi qızı 

Mustafayev Mustafa Qılman oğlu

Rüstəmov Yasin İsmayıl oğlu

Sadıqova Nərminə Abel qızı

Həmkarlar təşkilatı

-         sədr

-         sədr müavini

-         katib

-         büro üzvləri

 

Məmmədov Məmməd İsa oğlu 

Əhmədova Solmaz  Mahmud qızı



İctimaiyyətlə əlaqələrə məsul şəxs Zərifə Fərhad qızı Feyzullayeva 
Elmlər doktorları 
Fəlsəfə doktorları